729 660 160 psycholog.poznajsiebie@gmail.pl

Mów głośno o przemocy. Koniec z tabu!

Według danych WHO na całym świecie jedna na trzy kobiety, przynajmniej raz w życiu padła ofiarą przemocy o charakterze intymnym – albo doznawanej z rąk partnera, albo stanowiącej zamach na jej intymność, jak przemoc seksualna. W kontekście przemocy w związku pojawiają się różne pojęcia jak np. nadużycie, wykorzystanie, znęcanie się psychiczne, pobicia… Co je łączy? Dotyczą innych aspektów, jednakże wszystkie są wyrazem tego samego- obecności przemocy. Wyróżniamy jej cztery podstawowe rodzaje, które opisujemy poniżej. Bez względu na jej rodzaj należy pamiętać, że przemoc zawsze jest pogwałceniem cudzej przestrzeni, integralności i poczucia wartościowości. I należy ją nazywać po imieniu.

Przemoc fizyczna, czyli najczęściej spotykany w statystykach aspekt przemocy. Zazwyczaj myśląc o samym zjawisku mamy wizje związane właśnie z użyciem siły fizycznej. Wyróżniamy przemoc fizyczną instrumentalną, czyli kiedy bije, ponieważ wie, że osiągnie to co chce np. że dzieci będą cicho w drugim pokoju; oraz bezpośrednia, kiedy stajemy się jej ofiarą. Instrumentalna jest aktywnością celową i tak samo niedopuszczalną jak bezpośrednia. Partner wie, że jak rozbije talerz o ścianę bądź skatuje niewinnego psa to uzyska to czego dokładnie szuka np. uległość drugiej osoby. Istnieje też przemoc fizyczna tzw. przemieszczona np. partner nie może skierować swojej agresji na pierwotny obiekt (szef w pracy, przełożony itd..) i daje upust swojej frustracji w domu.

Przemoc psychiczna najprawdopodobniej jest najczęstszym przejawem przemocy, jednocześnie bardzo rzadko zgłaszanym. Wiąże się z ciągłym wzbudzaniem poczucia winy w drugiej osobie. To co robimy nigdy nie jest wystarczająco dobre. To co pomyślimy jest nieodpowiednie. Odbiera „dobry humor” osoby dopuszczającej się przemocy psychicznej. Wiąże się to z tzw. wycofaniem miłości. To popularna praktyka stosowana zarówno wobec partnera jak i dzieci. Jeśli zrobisz coś nie po mojej myśli to nie zasługujesz na mój szacunek i na miłość z mojej strony. Należy wyraźnie podkreślić, że jest to forma sadystycznej psychicznej kary. Teraz masz poczuć się źle z tym co zrobiłaś/zrobiłeś, przeprosić za to i może uzyskasz moje przebaczenie. Przejawem psychicznej przemocy jest też nadmierna kontrola drugiej osoby w związku. Objawia się izolowaniem partnera od rodziny, dawnych przyjaciół czy środowiska w pracy. „Chory na kontrolę” partner może niespodziewanie zjawiać się w naszym miejscu pracy bądź w miejscach, gdzie spędzamy zazwyczaj lunch, tylko żeby nas sprawdzić. Przemoc psychiczna wyraża się też na wiele innych sposobów. Wspomnijmy tylko o agresji werbalnej, krytycyzmie czy poniżaniu.

Przemoc seksualna jest ogromnie skomplikowanym zjawiskiem, który należałoby poruszyć w osobnym temacie. Na potrzeby tego tekstu wspomnijmy jedynie, że tak jak fizyczna, ma swoją formę bezpośrednią i pośrednią. W skrócie– jeśli nie dochodzi do gwałtu nie znaczy, że przemoc nie występuje. Najczęstszymi pośrednimi formami przemocy seksualnej są: zmuszanie do oglądania pornografii, przyzwalanie na wykorzystanie seksualne w domu, wyzwiska mające poniżyć partnera, komentowanie ciała partnera w sposób odbierający godność bądź przekraczający granice.

Przemoc ekonomiczna pozostaje najsłabiej zbadanym przejawem przemocy. Ogólnie opiera się na mechanizmie wykorzystywania wyższej pozycji w związku i używaniu jej do finansowej deprywacji drugiej osoby. Opiera się na odmawianiu udziału we wspólnym budżecie. Na co dzień pojawia się jako deprywacja podstawowych potrzeb drugiej osoby, odmawianie jej prawa do edukacji czy pracy, silna kontrola nad przychodami i wydatkami, odmawianie dostępu do pieniędzy wspólnie zarobionych, zmuszanie do błagania o pieniądze.

Powyższe cztery aspekty przemocy: fizyczna, psychiczna, seksualna i ekonomiczna są wyrazem aktywności niedopuszczalnej w zdrowych, normalnych relacjach opartych na szacunku i zaufaniu. Jeśli widzisz wymienione sygnały przemocy, nie milcz, działaj. Nikt nie zasługuje na życie w lęku o własną godność, przestrzeń i bezpieczeństwo.