Obsesje, czyli inaczej natrętne myśli często towarzyszą nam na co dzień. Powszechne doświadczenie terapeutów mówi, że praktycznie każdy z nas doświadcza od czasu do czasu obsesji. Niestety znaczenie tego psychiatrycznego terminu uległo zniekształceniu. Możemy usłyszeć w zwykłych rozmowach, że „ktoś ma obsesję na punkcie czegoś” jakby obsesja była tożsama z fanatycznym zaangażowaniem czy pasją. „Ten facet ma obsesję na punkcie giełdy i zakładów”. Natrętne myśli, jednakże są specyficznym stanem poznawczym charakteryzującym wiele zaburzeń psychicznych, a ich obecność często powoduje autentyczne psychiczne cierpienie. Czym więc są obsesje?
Natrętne myśli to mimowolne wyobrażenia i impulsy poznawcze, które zdominowały treść procesów psychicznych osoby. Charakteryzują się następującymi cechami:
- Nawracają- myśli pojawiają się co jakiś czas, nie sposób przewidzieć, kiedy się zaczną, a kiedy skończą, narzucają się wręcz uporczywie powodując przykrość i cierpienie
- Utrzymują się pomimo świadomego przeciwdziałania i oporu, człowiek stara im się przeciwstawić poprzez różne techniki np. nie skupiać się na ich treści, odciągać uwagę, unikać bodźców kojarzonych z obsesjami
- Natrętne myśli uznawane są za pochodzące z zewnątrz, psychologia nazywa te zjawisko egodystonicznością, czyli niezgodnością z ego- obsesje nie są pożądanym aspektem psychiki osoby cierpiącej na nie, co więcej, zazwyczaj takie natrętne myśli wyrażają treści, z którymi osoba się głęboko nie zgadza, bądź się ich wstydzi
Obsesje są to więc skoncentrowane nawracające uporczywe myśli, które postrzegane są jako pochodzące z zewnątrz, niezgodne z naturą czy charakterem konkretnego człowieka. Najpowszechniejszymi obsesjami są te związane z obawą przed zanieczyszczeniem. Inną grupą są obsesje związane z wątpliwościami np. czy zamknąłem drzwi, czy wyłączyłam gaz w kuchence itd. Jeszcze innym rodzajem natrętnych myśli są te związane z agresją, seksem i bluźnierstwem rozumianym tutaj jako atak na podstawowe wartości moralne danej osoby np. mężczyzna bardzo wierzący może mieć bluźniercze myśli przeciwko Bogu. Do tej kategorii przynależą też niechciane impulsy, aby pchnąć kogoś nożem, skoczyć z balkonu, powtarzające się wyobrażenia współżycia seksualnego rodziców bądź z rodzicami, natrętne wątpliwości czy jest się pedofilem bądź psychopatą. Człowiek doświadczający takich obsesji przede wszystkim obawia się tego co sam może zrobić. Mimowolność i treść obsesji przerażają go do tego stopnia, że zaczyna wątpić w swoją „normalność”. Dlatego obsesjom najczęściej towarzyszą kompulsje, czyli zachowania przeżywane jako przykre i niczemu nie służące, jednakże powtarzane regularnie w celu uspokojenia siebie bądź odwrócenia uwagi od obsesji np. wielokrotne mycie rąk, czy liczenie w głowie.
Obsesje i kompulsje mogą występować równocześnie stanowiąc podstawę rozpoznania zaburzenia obsesyjno- kompulsyjnego, bądź osobno jako część charakterystycznych objawów innych chorób i zaburzeń. Pocieszającym jest fakt, że większość z nas doświadcza łagodnego objawu obsesji. Któż z nas nie zamartwiał się czy drzwi są rzeczywiście zamknięte? Myśli bluźniercze, agresywne i seksualne mogą czasem przerażać, jednakże też są popularnym zjawiskiem. Jednakże intensywność natrętnych myśli może wzrosnąć do alarmującego poziomu. Granicą rozpoznawczą zazwyczaj jest odczuwane subiektywne cierpienie. Jeśli czujesz, że Twoje natrętne myśli są codziennym źródłem kłopotów i obniżonego samopoczucia, najlepiej poszukać profesjonalnej pomocy w postaci terapii.