Środki psychoaktywne wbrew iluzorycznemu przekonaniu niektórych, są stałym elementem okresu dorastania młodych pokoleń. W Polsce problem stał się głośny i rozpoznawalny od lat 90 – tych ubiegłego wieku. Choć wiele się zmieniło na rynku używek np. starsi narkomani wspominają, że być może „dostępność” środków psychoaktywnych była bardziej ograniczona dwie czy trzy dekady temu, jednakże były one mniej niebezpieczne. W naszym kraju temat środków psychoaktywnych jest z góry traktowany jako demoralizujący co powoduje, że dość znaczna część społeczeństwa w ogóle nie posiada podstawowej wiedzy na ten temat. Tym co jest naprawdę niebezpieczne w narkotykach jest właśnie nie tylko ich uzależniający i wyniszczający charakter, ale przede wszystkim skład! Dlaczego to takie ważne? Cóż, jeśli zastanawiasz się czy Twoje dziecko zażywa narkotyki w okresie adolescencji, to nie mamy jednoznacznej odpowiedzi, która wskazywałaby na taką możliwość. Wynika to z faktu, że skład tych najbardziej dostępnych np. dopalaczy, jest poddawany nieustannym modyfikacjom, co ma bezpośrednie przełożenie na różnorodność reakcji fizjologicznych. Jednakże zamiast skupiać się na objawach czysto fizycznych, spróbujmy ująć te głębsze, o naturze psychologicznej, które mogą wskazywać na powyższe niebezpieczeństwo.
Dlaczego wymienianie i analizowanie reakcji organicznych nie jest zbyt skuteczne? Cóż, pierwszy powód już wymieniliśmy. Nieustanne zmiany jakie zachodzą na rynku produkcji i redystrybucji narkotyków, powodują występowanie mniej bądź bardziej specyficznych reakcji na zażywanie konkretnego środka. To co jest charakterystyczne dla jednej substancji w danym okresie, może być już nieaktualne za miesiąc. Po drugie, o czym wiele osób nie wie, uzależnieni często są bardzo świadomi występujących reakcji i ćwiczą się behawioralnie w tym, aby skutecznie je ukryć przed bliskimi. Na przykład, jeśli główną oznaką zażywania są powiększone źrenice (dość charakterystyczny objaw) to zdeterminowana osoba potrafi godzinami ćwiczyć przed lustrem wolicjonalne zmniejszanie źrenic tak aby nikt się nie domyślił, że jest pod wpływem. Dlatego też lepiej przyjrzeć się psychologicznym symptomom, gdyż te trudno ukryć przed światem. Pierwszym objawem jest zawsze izolacja społeczna. Młody adolescent, który zaczyna zażywać zazwyczaj dystansuje się nie tylko wobec rodziców i rodzeństwa, ale też porzuca dotychczasową grupę znajomych i przyjaciół. Oczywiście nie ma nic podejrzanego w próbach nawiązywania nowych kontaktów, w szczególności w tak wrażliwym społecznie wieku. Jednakże, jeśli Twoje dziecko zaczyna przebywać wyłącznie z nową grupą, która wydaje się dość spójna i negatywnie nastawiona do reszty społeczeństwa, to może być przesłanką, że zaczęło kontakt z narkotykami. Przeważnie na tym etapie rozluźniają się dotychczas silne więzi z długoletnimi przyjaciółmi jeszcze z czasów przedszkolnych oraz oczywiście te domowe. Dziecko nie dzieli się swoim życiem w ogóle z członkami rodziny, operuje dobrze przygotowanymi kłamstwami i wymówkami na każdą okazję.
Czasem zaczyna prezentować wzorzec braku poszanowania zarówno dla autorytetu jak i norm społecznych w ogóle. Izolacja psychiczna postępuje do tego stopnia, że spóźnienia, ucieczki i wagary stają się czymś powszednim. Dziecko unika po prostu kontaktu w domu. Z jednej strony wie, że rodzice najpewniej skarcą jego zachowanie więc czuje się winne, a dodatkowo boi się, że ktoś w domu może odkryć jego „sekret”. Zaczyna spożywać posiłki samemu w pokoju, po powrocie ze szkoły od razu kieruje się do swojego pomieszczenia nie zamieniając nawet słowa z domownikami, próbuje przespać najintensywniejszy czas, kiedy wszyscy są w domu (usprawiedliwiając się nadmiarem obowiązków). Gdy pojawiają się pierwsze szkody związane z zażywaniem np. emocjonalne czy czysto finansowe, dziecko zamyka się jeszcze bardziej w sobie, chcąc w ten sposób uniknąć kary za złamanie zasad.
Sięgniecie po narkotyki zazwyczaj jest motywowane u młodego człowieka wieloma czynnikami. Najczęściej są to presja grupy, chęć przynależności i zdobycia uznania, odpowiedź na trudności rodzinne, czy środek do wyrażenia szczególnego dla tego okresu nastoletniego buntu. Ważnym jest, aby reagować w takich sytuacjach szybko, gdyż narkotyki uzależniają niebezpiecznie szybko, a nałóg ten jest chorobą śmiertelną.