Dobrostan psychiczny można zdefiniować jako wysoki poziom spełnienia i satysfakcji życiowej, któremu towarzyszą przewaga pozytywnych doświadczeń i przyjemnych emocji nad negatywnymi przeżyciami. Zawiera sześć podstawowych wymiarów: samoakceptację, osobisty rozwój, cel życiowy, panowanie nad otoczeniem, autonomię i pozytywne relacje z innymi. Aby zbudować całościowy dobrostan, wszystkie jego części muszą poprawnie funkcjonować. Na ogólny dobrostan psychiczny składać się więc będzie szereg zjawisk:
– świadomość samego siebie, akceptacja zarówno pozytywnych jak i negatywnych stron
-determinacja w procesie formowania swojego charakteru wykorzystująca powyższą wiedzę
-określenie kierunku życiowego i zdolność do odróżniania zdrowych potrzeb od szkodliwych
-umiejętność wchodzenia i trwania w związkach interpersonalnych, charakteryzujących się głęboką zażyłością, przyjaźnią, intymnością i miłością. Doświadczanie w nich zarówno pozytywnych jak i negatywnych emocji, wpisanych w głębokie i znaczące relacje międzyludzkie.
Najbliższym znaczeniowo określeniem nie psychologicznym dobrostanu jest szczęście. W naszym kręgu kulturowym zostało ono zawłaszczone przez konsumpcjonizm i sprowadzone do pojęcia dobrobytu. Utożsamiany dobrostan z wydawanymi pieniędzmi, a wciąż nowe dobra materialne mają nam przynieść radość. Iluzja, że osiągnięcie pewnego wymarzonego stanu posiadania jest jednoznaczna ze szczęściem, powoduje szereg zgubnych następstw. Pierwszymi skutkami są samotność i obojętność ludzi wobec siebie, wzajemna izolacja, nadmierne skupianie się na teraźniejszości nie doceniając przy tym perspektywy przyszłości- brak długoterminowych planów i celu dalszego niż parę lat. Ludzie żyjąc po to, aby osiągnąć więcej, zatracają naturalną przyjemność wynikającą z samego życia. Paradoks społeczeństwa konsumpcji i dobrobytu wyraża sformułowanie „mieć się lepiej (więcej), a czuć się gorzej”. Dobrobyt nie jest tożsamy z dobrostanem psychicznym. Wpływ na ten ostatni mają rodzina, satysfakcjonująca praca, związek romantyczny, dobre relacje. Dobrostan nie jest ani czymś stałym, ani wrodzonym, a raz zdobyty wymaga troski i pielęgnacji. W jego utrzymaniu kluczową rolę odgrywa tzw. responsywność otoczenia. To nic innego jak skłonność naszych bliskich do pozytywnego reagowania na sukcesy i dobre doświadczenia będące naszym udziałem. Dlaczego tak ważnym jest, aby dbać o swoje zdrowie psychiczne, o swój dobrostan?
Zachowany wewnętrzny spokój i zgoda z samym sobą zapewnia więcej energii i radości w codziennym życiu. Dobrostan zwiększa poziom naszej dziennej aktywności, polepsza zdrowie fizyczne (sprzyja szybszej rekonwalescencji po operacjach oraz długowieczności) i psychiczne (jesteśmy sprawniejsi poznawczo, bardziej kreatywni). Jest źródłem bardziej trwałej, adekwatnej i pozytywnej samooceny. Utrzymanie psychicznej równowagi poprzez własną troskę, poprawę zachowań czy rozwiązanie problemów, daje poczucie względnej stabilności i kontroli własnych działań. Sprzyja to lepszej organizacji czasu, a także zwiększa efektywność wykonywanych zadań. Dobrostan sprzyja większemu zaangażowaniu w pracę co przekłada się na wyższe wyniki, lepsze ewaluacje i spadek liczby absencji. To też podstawa szerszej sieci wsparcia społecznego. Utrzymywanie dobrostanu psychicznego wymaga aktywnego uczestnictwa w środowisku. Rozwija więc takie umiejętności społeczne jak komunikację, wdzięczność, współczucie czy życzliwość. Zakłada również większą responsywność w naszych relacjach powodując, że niejako „zarażamy się wzajemnie” pozytywnością. Zdrowe i silne więzi stanowią rodzaj bufora w sytuacjach trudnych i stresowych, chroniąc nasze zdrowie psychiczne.
Pozytywne samopoczucie psychiczne oznacza dobre samopoczucie w stosunku do siebie i otaczającego Cię świata oraz umiejętność radzenia sobie z życiem w taki sposób, w jaki chcesz. Istnieją silne dowody, że aktywność celowa wspiera proces osiągania i utrzymywania dobrostanu. Dziś wiemy, że zaczynając od rozwijania samoświadomości, poprzez stawianie sobie realistycznych celów, jesteśmy w stanie z pomocą innych ludzi osiągnąć „szczęście”.